Historia

Wyspa Runit, Atol Eniwetok, Wyspy Marshalla. Atol Eniwetok jest częścią leżącego na Pacyfiku archipelagu Wysp Marshalla. Składa się na niego czterdzieści mniejszych wysp, łącznie zajmujących powierzchnię 6 kilometrów kwadratowych. Jedną z nich jest wyspa Runit, na której w 1952 roku Amerykanie prowadzili testy nuklearne. Operacja Ivy była odpowiedzią na uruchomiony przez Związek Radziecki program atomowy i trwała do końca lat siedemdziesiątych. Przez cały ten czas wyspy atolu były rzecz jasna całkowicie wyludnione - mieszkańcy otrzymali zgodę na powrót dopiero po zakończeniu ostatnich testów i oczyszczeniu terenów, co stało się w 1977 roku. Wtedy to Amerykanie zebrali ponad 111 jardów sześciennych (ok. 85 tys. litrów) skażonej ziemi wraz z innymi materiałami trującymi znajdującymi się w okolicy i zakopali je u brzegu wyspy Runit. Wojsko zbudowało także osiemnastocalową przykrywę, mierzącą 100 tysięcy metrów kwadratowych i złożoną z 358 betonowych paneli. Wszystko po to, by przykryć skażoną ziemię.

W roku 1980 rząd amerykański wydał oficjalną zgodę na ponowne zasiedlenie terenu wyspy Runit, ale tylko nieco ponad 1000 śmiałków odważyło się powrócić na Eniwetok. Nietrudno im się dziwić - jeszcze 20 lat później, w roku 2000, trybunał ds. roszczeń postnuklearnych dotyczących terenów Wysp Marshalla zmuszony był wypłacić mieszkańcom atolu 340 milionów dolarów zadośćuczynienia za straty, także zdrowotne, poniesione w wyniku zamieszkiwania przez nich wysp, na których dochodziło do wybuchów najgroźniejszych bomb na świecie. Należy do tego dodać ok. 6 milionów dolarów, jakie Stany Zjednoczone przeznaczyły na rozwój edukacji i opieki medycznej na Wyspach Marshalla